Budżet obywatelski – jak to się zaczęło

Za sprawą Chełmskich Organizacji Pozarządowych i Inicjatywy Obywatelskiej „Nasz Chełm” został wdrożony w Chełmie budżet obywatelski. Nasze starania w tym zakresie rozpoczęliśmy latem ubiegłego roku od debaty z udziałem dr Konrada Niklewicza z Instytutu Obywatelskiego, w którą aktywnie włączyli się radna Małgorzata Sokół oraz socjolog, dr Ireneusz Niećko. Podczas spotkania przedstawiono założenia budżetu obywatelskiego i możliwości, jakie daje on mieszkańcom Chełma. Dr Konrad Niklewicz przekonywał, że budżet daje obywatelom poczucie, że są zaangażowani w życie miasta a ich głos ma znaczenie. Ponadto budżetem sterują mieszkańcy, którzy najpierw zastanawiają się, które przedsięwzięcia są im potrzebne najbardziej, potem na nie głosują i z nich korzystają. Największą wartością jest satysfakcja osób, które wymyśliły projekty, a potem widzą, jak są one realizowane. Na budżecie partycypacyjnym mogą skorzystać wszyscy – zarówno obywatele jak i władze miasta. Zmienia on bowiem sposób postrzegania sposobu zarządzania w mieście, a zarazem zwiększa rolę mieszkańców w procesie współdecydowania. Daje on również mieszkańcom bezpośredni wpływ na sposób wydatkowania środków z kasy miejskiej. Nie ma lepszej metody do zachęcenia ludzi do zaangażowania obywatelskiego.

Z początkiem września w głównych punktach miasta pojawiły się billboardy z hasłem „Mieszkańcy wiedzą najlepiej czego potrzebują”. W ten sposób zaczęła być popularyzowana idea Partycypacji Obywatelskiej. Partycypacja to nic innego jak uczestnictwo. MY – Mieszkańcy sami określamy, co stanowi największy problem w życiu naszego miasta, czy osiedla. Wiemy też, w jaki sposób najlepiej ten problem rozwiązać. Obywatelska, ponieważ zakłada równoprawną komunikację z władzą. Skupia się na wzajemnym wspieraniu władzy oraz obywateli we wspólnym podejmowaniu decyzji. Chcemy by samorządowe władze wsłuchały się w głos mieszkańców i wspomogły ich w rozwiązywaniu tych problemów.

Nasza kampania oraz debata poświęcona budżetowi obywatelskiego jeszcze we wrześniu skłoniły miejskich radnych do podjęcia tego tematu. Podczas organizowanej wtedy sesji Rady Miasta przedstawiciele niemal wszystkich klubów deklarowali swoje poparcie dla tego pomysłu. Jednak nie oznacza to, że potem wszystko poszło prosto.

Do rozmów na temat budżetu obywatelskiego zaprosiliśmy przewodniczących Rad Osiedli. Do każdego z nich wystosowaliśmy pismo, w którym opisano podstawową procedurę wdrażania i realizacji budżetu obywatelskiego w miastach z prośbą o umożliwienie spotkania z mieszkańcami poszczególnych osiedli. Naszych przedstawicieli na spotkania zaprosiły Rady Osiedli „Rejowiecka”, „Dyrekcja Dolna”, „Słoneczne”, „Kościuszki”, „Dyrekcja Górna” oraz „Zachód”. Ich uczestnicy otrzymali zestaw najważniejszych informacji oraz publikację „Budżet partycypacyjny. Krótka instrukcja obsługi”.

Niezwykle ważną rolę w procesie informowania na temat działań związanych z wprowadzeniem budżetu obywatelskiego mają media. Dlatego zorganizowaliśmy konferencję prasową, na którą zaprosiliśmy przedstawicieli wszystkich lokalnych redakcji. Rezultatem spotkania były teksty w prasie oraz audycje radiowe przedstawiające naszą inicjatywę, za które jesteśmy ogromnie wdzięczni.

Wkrótce potem, z inicjatywy Chełmskich Organizacji Pozarządowych i mieszkańców został powołany Komitet Inicjatywa Obywatelska „Nasz Chełm”, który rozpoczął zbieranie podpisów pod projektem uchwały w sprawie wprowadzenia konsultacji społecznych z mieszkańcami Chełmadotyczących budżetu Miasta Chełm zwanego Budżetem Obywatelskim. Skorzystaliśmy w ten sposób z możliwości, jakie daje statut miasta, który umożliwia mieszkańcom Chełma jako inicjatywie uchwałodawczej wnieść projekt uchwały w ważnej sprawie. Żeby móc złożyć wniosek potrzebowaliśmy 750 głosów. Dzięki szeroko zakrojonej akcji informacyjno-promocyjnej pod naszym projektem podpisało się ponad 1000 mieszkańców Chełma. Nasze przedsięwzięcie promowały m.in. billboardy z hasłem „Budżet obywatelski – Jesteśmy na tak!” na których znaleźli się mieszkańcy Chełma.

Historyczną dla nas chwilą było przekazanie przez Joannę Bielecką, przewodniczącą Inicjatywy Obywatelskiej „Nasz Chełm” projektu uchwały wraz z podpisami mieszkańców na ręce Zygmunta Gardzińskiego, przewodniczącego Rady Miasta.

Kilka tygodni później, 29 maja miało miejsce szczególnie ważne dla nas wydarzenie. Radni Miasta Chełm jednogłośnie przyjęli nasz projekt a tym samym dali zielone światło dla realizacji założeń budżetu obywatelskiego w naszym mieście. Prezydent Chełma zaprosiła przedstawicieli Komitetu „Nasz Chełm” do udziału w Zespole do spraw Budżetu Obywatelskiego Miasta Chełm. W odpowiedzi na to zaproszenie zgłosiliśmy następujące osoby: Wiesław Stachnik, Mariola Raczyńska, Kamil Błaszczuk, Jacek Świrszcz.
Wszyscy nasi kandydaci uczestniczyli w pracach Komitetu i aktywnie pracowali na rzecz zgromadzenia ponad 1000 podpisów mieszkańców Chełma pod obywatelskim projektem uchwały w sprawie przyjęcia przez samorząd budżetu obywatelskiego.

Nasze dalsze działania doprowadziły do tego, że do Urzędu Miasta Chełm wpłynęły 266 wnioski mieszkańców odnośnie działań w ramach budżetu obywatelskiego. Ostatecznie na wybrane do dalszego etapu projekty zagłosowało ponad 2,5 chełmian.

Jesteśmy przekonani, że wspólnie możemy zmienić Chełm na lepsze.

Budżet obywatelski – jak to się zaczęło